روز شعر و ادب پارسی
سلام به همه عاشقان فرهنگ و هنر در مجله آوا! در تقویم فرهنگی ما، روزهایی هستند که به ما یادآوری می‌کنند با چه گنجینه گران‌بهایی زندگی می‌کنیم. ۲۷شهریور، که به نام «روز شعر و ادب پارسی» و «روز بزرگداشت استاد شهریار» نام‌گذاری شده، یکی از همین روزهای درخشان است. روزی برای گرامی‌داشت کلماتی که روح ما را صیقل می‌دهند، و هنرمندانی که با این کلمات، زیباترین نقاشی‌ها را بر بوم دل‌هایمان کشیده‌اند.
شعر برای ما ایرانیان تنها یک هنر نیست؛ بخشی از هویت و زندگی روزمره ماست. ما با حافظ فال می‌گیریم، با اشعار سعدی پند می‌آموزیم، با خیام فلسفه زندگی را مرور می‌کنیم و با فردوسی به ایرانی بودن خود می‌بالیم.
در این مقاله می‌خواهیم به بهانه این روز بزرگ، به سراغ زندگی یکی از بزرگترین شاعران معاصر، استاد شهریار، برویم و پیوند عمیق و جادویی شعر پارسی با موسیقی اصیل ایرانی را کشف کنیم.
چرا شهریار؟ صدای مردم، پل میان سنت و نوگرایی
سید محمدحسین بهجت تبریزی، متخلص به «شهریار»، یکی از محبوب‌ترین و تأثیرگذارترین شاعران قرن اخیر ایران است. دلیل این محبوبیت همه‌گیر چیست؟ شاید چون شهریار توانست به زیبایی هرچه تمام‌تر، میان سنت غنی شعر کلاسیک فارسی و زبان و احساسات مردم امروز، پلی مستحکم بزند. او در قالب‌های کلاسیک مانند غزل، شاهکارهایی آفرید که در عین داشتن صلابت شعری، آنقدر روان و قابل فهم بودند که بر دل هر شنونده‌ای می‌نشستند.
عشق‌های پرشور، حسرت‌ها، ارادت عمیق به اهل بیت (ع) و دلبستگی به وطن و زادگاه، همگی در اشعار او موج می‌زنند. از یک سو با شاهکار ترکی خود «حیدر بابایه سلام»، یکی از عمیق‌ترین شعرهای نوستالژیک و بومی را خلق کرد و از سوی دیگر با غزلیات عرفانی مانند «علی ای همای رحمت»، اوج ارادت و معنویت را به تصویر کشید. شهریار صدای مردمی بود که در دنیای مدرن، هنوز دل در گرو سنت‌ها و عواطف اصیل خود داشتند. به همین دلیل، انتخاب روز درگذشت او به عنوان روز ملی شعر و ادب، انتخابی شایسته و پرمعناست.
پیوند ناگسستنی شعر و موسیقی ایرانی
شعر فارسی را نمی‌توان بدون در نظر گرفتن موسیقی ذاتی آن درک کرد. کلمات در شعر فارسی تنها معنا را منتقل نمی‌کنند، بلکه خودشان موسیقی می‌آفرینند. مفاهیمی مانند «وزن و عروض»، ریتم و آهنگی درونی به شعر می‌بخشند که گوش را نوازش می‌دهد. این ظرفیت موسیقایی آنقدر بالاست که از دیرباز، شعر و موسیقی در ایران دو یار جدانشدنی بوده‌اند.
بزرگترین آثار موسیقی سنتی ما، بر پایه اشعار شاعران بزرگی چون حافظ، مولانا و سعدی شکل گرفته‌اند. یک تصنیف ماندگار یا یک آواز دلنشین، در واقع جان بخشیدن به کالبد یک شعر بزرگ از طریق نت‌ها و آواهاست. هنرمند موسیقی با درک عمیق از حس و حال شعر، آن را از روی کاغذ به اعماق قلب شنونده منتقل می‌کند.
ویدیو شعر خوانی استاد شهریار